İnsan nə üçün var?

Təbiətdəki canlılardan fərqli olduğumuza inanırıq

Zəka dediyimiz şeyin bizə qismət olduğunu sanırıq. Ən azından ümumi qənaət belədir. Yəqin digər canlılar üzərində bir təsirimiz və nəzarətimiz var. Yaxşı bu imtiyaz nədəndir? Niyə özünü digər canlıların üzərində hiss edən bir insanlıq mövcuddur?

İnsan və kainat nə üçün var?

Düşünən insan deyə adlandırdığımız canlının xüsusiyyətləri nələrdir? Elmi olaraq digər canlılardan bir ayrılığımız var. İnsanı təbiətdə fərqli edən fiziki heç bir xüsusiyyəti yoxdur. İnsan çöldən baxanda xüsusi deyil. İnsanı insan edən hamılıqla bu sətirləri oxumamızı təmin edən şeydir. Daha yaxşı anlaşa bilmək. Ünsiyyət qurmaq, bir-birimizi anlamaq, bir-birimiz üçün bir şeylər edə bilmək digərlərindən ayrılan nadir özəlliklərimizdəndir.

Günümüzdəki insanın ortaya çıxışında diqqətə çarpan olan tək şey dildir. Bir-birimizə səslənmək, köməyini istəmək, xəbərdar etmək, onu düşünmək insanlığı ortaya çıxarmışdır. “Həyat nədən meydana gəldi?” sualının cavabı da buradadır. Orada da bəzi elementlərin canlı bir hüceyrəni meydana gətirməsini görərik. Bəzi maddələr bir araya gələrək canlılığı meydana gətirmişdir. Həyat, maddə parçalarının bir araya gəlib birlik formalaşdırması nəticəsində baş vermişdır. Bəlkə kainat də belə bir hərəkətin nəticəsidir, ancaq bunu söyləmək çətindir. Maddəni və insanı çöldən görə bilərik, kainatın isə ancaq kiçik bir qisiminə baxarıq. Yenə də parçalarından özünü anlamaq mümkündür.

KAİNAT NİYƏ VAR?

İnsan və kainat nə üçün var?İnsan niyə varsa, kainat da ona görə var. Həyat insanın var olma səbəbiylə eynidir – ən azından bənzər səbəblərə söykənər. Bir işin səbəbini ancaq onu edən, ya da edəni anlayan qavraya bilər. Biz öncəmizi, səbəbimizi bilmirik. İçində olduğumuz həyatları da yalnız təsvir edə bilirik. Öz aramızda anlaşa bilmədiyimiz dillə kainatın xaricini anlamağa çalışırıq. Aydındır ki, kainatda bir nöqtə belə ola bilməyən insanlığın bu etdiyi kosmik bir komediyadır. Kainatın niyə var olduğu, ya da həyatın niyə var olduğu sualından çox daha həqiqi suallar soruşula bilər. Bunlar “kainat necə var?” “İnsan necə var?” “Nə edirik?” kimi suallardır.

Niyə var olduğumuz sualını mötərizəyə alınca necə qalır geriyə. Necə var olduğumuzu da tarixdəki bir çox axmaqlıq, istismar, səfalət və ehtişam, krallıq, soyluluq kimi şeylərə baxaraq həll edə bilərik. İnsani baxımdan baxsaq səfil və rəzil bir şəkildə varıq. Ən azından dünyanın “ən inkişaf etmiş” millətləri “inkişaf etməmiş” millətlərinə zorla azadlıq aparırsa və yalnız susuzluqdan milyonlar ölürsə insanın necə var olduğuna dair bir şeylər ağla gəlir. (fitret.az)