25 mildən o yana hamıya aid olacaq
Xəzəryanı ölkələrin Həştərxanda keçirilən sammitində dənizin su səthindən istifadə prinsiplərinin razılaşdırıldığı kommunike qəbul edilib.
Virtualaz.org saytı xəbər verir ki, liderlərin qəbul etdiyi siyasi bəyanata əsasən tərəflər sahilyanı ölkələrin Xəzər üzərində suverenlik hüququna dair prinsipləri razılaşdırıblar. Habelə sahilyanı ölkələr Xəzərdə qüvvələr balansını saxlamaq barədə öhdəlik götürüblər.
Sənədə əsasən sahildən 15 mil məsafədə sahilyanı ölkələrin suverenlik hüquqları tanınır. Bioloji resursların hasilatına dair müstəsna hüquq isə daha 10 mil məsafədə keçərlidir. Xəzərin qalan su səthi ümumi istifadədə olacaq.
Beləliklə, Xəzərin su səthinin bölüşdürülməsi məsələsi faktiki olaraq həllini tapıb. Əgər əvvəllər Xəzərin su səthinin də dibi kimi milli sektorlara bölünməsi ideyası ətrafında danışıqlar gedirdisə, indi dənizin su səthinin 25 mil, yəni 40 kilometrlik milli zonalar istisna olmaqla ümumi istifadədə olması məsələsi həll olunub.
Bu təklifi əsasən Rusiya irəli sürürdü. İndiki bölgü Rusiyanın Xəzər donanmasının sahilyanı ölkələrin sahil zolaqlarına 40 kilometrə qədər yaxınlaşmağa imkan verəcək. Eyni zamanda sahilyanı ölkələr bioloji resursları əvvəlki kimi 15 mil məsafədə deyil, 25 mil məsafədə ovlaya biləcəklər.
Tərəflər həmçinin Xəzərdə təhlükəsizlik prinsiplərində razılığa gəliblər. Rusiya prezidenti Vladimir Putin sammitin yekununda bildirib ki, bu siyasi bəyannamənin qəbul edilməsi Xəzərin hüquqi statusunun razılaşdırılması yolunda mühüm addım oldu.
“Demirəm ki, bütün məsələlər nizamlanıb, lakin nizamlanmayan məsələlərin sayı xeyli azaldı. Ekspertlərə tapşırıq verildi ki, qalan bir neçə aspekt üzərində işləsinlər. Bunu deməyə bütün əsaslar var ki, yaxın gələcəkdə biz Konvensiyanı bütövlükdə imzalaya biləcəyik” - deyə Putin bildirib.